بررسی رابطه تغییرات اجزای صورت سود و زیان با تغییرات بازده سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق

چکیده:

بورس اوراق بهادار تهران به عنوان یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه در کشور ما،  محل تلاقی عرضه و تقاضای  خریداران و فروشندگان سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس است. در این میان،  سهامداران بالفعل و بالقوه برای اخذ تصمیمات منطقی و مطمئن در مورد خرید،  فروش و یا نگهداشت سهام مورد نظر خود به معیاری قابل اتکا نیاز دارند تا بتوانند با استفاده از آن به مقایسه و ارزیابی سهام شرکت ها بپردازند.

این تحقیق به دنبال این است که با بررسی وجود ارتباط و یا عدم وجود ارتباط بین تغییرات اقلام صورت سود و زیان با تغییرات بازده سهام شرکت ها، معیاری قابل اتکا برای تصمیم گیری در اختیار سرمایه گذاران بازار سهام قرار دهد.

لذا فرضیه اصلی تحقیق به شکل زیر تدوین شده است:

بین تغییرات اقلام صورت سود و زیان با بازده سهام ارتباط معناداری وجود دارد.

برای جمع آوری داده ها و اطلاعات مورد نیاز جهت محاسبه متغیرهای مستقل و وابسته، از سالنامه ها و مجلات منتشره توسط سازمان بورس اوراق بهادار تهران،همچنین گزارشات مجامع عمومی شرکت های پذیرفته در بورس استفاده شده است.

دوره زمانی این تحقیق، دوره زمانی حد فاصل سال های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۳ می باشد. همچنین از مجموع ۲۹۵ شرکت فعال در بورس اوراق بهادار تهران (جامعه آماری تحقیق) در سال های مذکور، تعداد ۵۵ شرکت به عنوان نمونه انتخاب شده است و از اطلاعات صورت سود زیان و بازده سهام آنها جهت آزمون فرضیه تحقیق استفاده شده است.

روش مورد استفاده در این تحقیق قیاسی –  استقرایی بوده و جهت آزمون فرضیات از مدل رگرسیون دو متغیره و چند متغیره استفاده شده است.

بر اساس تجزیه و تحلیل نتایج حاصل از آزمون داده ها،  این نتیجه حاصل شد:

بین تغییرات صورت سود و زیان با بازده سهام، ارتباط معناداری وجود ندارد.

به عبارت دیگر فرضیه اصلی تحقیق رد شد.

لذا بر اساس نتایج این تحقیق، نمی توان تغییرات صورت سود و زیان طی سنوات مختلف را به عنوان معیاری قابل اتکا جهت تصمیم گیری سرمایه گذاران پیشنهاد نمود.

۱- تعریف مساله و بیان اصلی تحقیق :

در این تحقیق ارتباط بین تغییرات اقلام صورت سود و زیان با تغییرات بازده سهام عادی شرکتها پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را مورد بررسی قرار می‌دهد. به عبارت دیگر در این تحقیق سعی می‌شود ارتباط بین متغیرهای «تغییرات اقلام صورت سود و زیان» به عنوان متغییرهای مستقل و «تغییرات بازده سهام عادی» به عنوان متغیر وابسته مشخص گردد. تا بتوان گفت که آیا متغییر وابسته می‌تواند توسط متغییرهای مستقل توضیح داده شود؟

۲- اهداف تحقیق :

این تحقیق بدنبال این است که با تجزیه و تحلیل اطلاعات واقعی مبادرت به استخراج معیارهایی نماید و از این طریق سرمایه‌گذاران را قادر نماید تا سهام شرکت‌های مختلف را با یکدیگر مقایسه کرده و سهام مورد نظرشان را با اطمینان بیشتری انتخاب نماید و این امر به حضور سرمایه‌گذاران به عنوان اصلی‌ترین ارکان بورس کمک خواهد کرد.

در واقع اگر سود و جزئیات آن پیش‌بینی بازده سهام را تسهیل نماید، حوزه ارتباط اجزای سود و بازده واقعی می‌تواند معیار با اهمیتی از فواید سود باشد. در صورت وجود چنین ارتباطی می‌توان با اطلاع از وضعیت سودهای آتی شرکتها و در نتیجه پیش‌بینی رفتار قیمت سهام آنها، سرمایه گذاران می توانند اقدام به خرید و فروش سهام ‌نمایند. به عبارت دیگر، پیش‌بینی می‌شود که در صورت وجود ارتباط بین بازده و اجزای سود در بورس اوراق بهادار می‌توان الگویی جهت انتخاب سهام ارائه کرد.

۳- اهمیت تحقیق :

زمانی که فردی تصمیم به سرمایه‌گذاری در سهام می‌گیرد، اولین موضوعی که با آن مواجه می‌شود، انتخاب سهم مورد نظر است. در بورس اوراق بهادار تهران به خصوص سرمایه گذاران جزء بیشتر بر اساس اطلاعات غیر رسمی و غیر صحیح مبادرت به اخذ تصمیم می‌نمایند که این موضوع منجر به زیان آنان و در نهایت دلسردی و خروج از بازار سرمایه می‌گردد،

لذا لازم است که به وسیله تحقیقات، معیارهایی فراهم شود که سرمایه‌گذاران بتوانند  با استفاده از آنها با دقت و سرعت مبادرت به تصمیم‌گیری و انتخاب سهام شرکت مورد نظرشان نمایند.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                   صفحه

چکیده ………………………………………………………………………………………………………. ۱

فصل اول_ کلیات تحقیق :

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………. ۲

بیان موضوع…………………………………………………………………………………………………. ۳

هدف و دلایل انتخاب…………………………………………………………………………………….. ۴

اهمیت موضوع …………………………………………………………………………………………….. ۵

فرضیه تحقیق ………………………………………………………………………………………………. ۶

قلمرو تحقیق ……………………………………………………………………………………………….. ۸

متغیرهای تحقیق ………………………………………………………………………………………….. ۹

جمع آوری اطلاعات …………………………………………………………………………………… ۱۱

 تعاریف و اصطلاحات………………………………………………………………………………….. ۱۲

فصل دوم _ مبانی نظری تحقیق :

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………. ۱۴

بخش اول _ مفهوم سود و اجزای صورت سود و زیان ………………………………………….. ۱۸

عنوان                                                                                                                   صفحه

سود حسابداری …………………………………………………………………………………………… ۱۸

نظریات پیرامون سود ……………………………………………………………………………………. ۱۹

سود تحققی و سود غیر تحققی ……………………………………………………………………….. ۲۱

مفهوم سود در گزارشگری مالی ……………………………………………………………………… ۲۶

اهداف گزارشگری سود ……………………………………………………………………………….. ۲۸

نقاط قوت سود حسابداری …………………………………………………………………………….. ۲۸

نقاط ضعف سود حسابداری …………………………………………………………………………… ۲۹

نقش صورتهای مالی در تحقق هدفهای حسابداری ……………………………………………….. ۳۰

صورت سود و زیان …………………………………………………………………………………….. ۳۱

ماهیت درآمد …………………………………………………………………………………………….. ۳۱

اندازه گیری درآمد ……………………………………………………………………………………… ۳۲

تحقق درآمد ……………………………………………………………………………………………… ۳۵

مقاطع زمانی شناسایی درآمد ………………………………………………………………………….. ۳۵

ماهیت هزینه …………………………………………………………………………………………….. ۳۷

اندازه گیری هزینه ………………………………………………………………………………………. ۳۸

زمان وقوع هزینه ………………………………………………………………………………………… ۳۹

بخش دوم – مفهوم بازده سهام و انواع بازده سهام

بازده سرمایه گذاری ……………………………………………………………………………………. ۴۱

عوامل مؤثر بر بازدهی ………………………………………………………………………………….. ۴۳

بازارهای اوراق بهادار ………………………………………………………………………………….. ۴۵

کارایی بازار ………………………………………………………………………………………………. ۴۵

سطوح کارایی بازار ……………………………………………………………………………………… ۴۶

استفاده کنندگان از صورتهای مالی …………………………………………………………………. ۴۸

بخش سوم –  تغییرات اجزای صورت سود و زیان با بازده سهام

سود بعنوان وسیله ای برای پیش بینی ………………………………………………………………. ۴۹

بخش چهارم –  مروری بر تحقیقات قبلی ………………………………………………………….. ۵۴

عنوان                                                                                                                   صفحه

فصل سوم – روش تحقیق

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………. ۶۳

اهداف تحقیق …………………………………………………………………………………………….. ۶۳

روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………… ۶۴

فرضیه تحقیق …………………………………………………………………………………………….. ۶۶

جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………… ۶۹

نمونه آماری ……………………………………………………………………………………………… ۶۹

متغیرهای تحقیق ………………………………………………………………………………………… ۷۲

روش جمع آوری اطلاعات …………………………………………………………………………… ۷۲

روش آزمون فرضیات ………………………………………………………………………………….. ۷۳

محدودیتهای تحقیق …………………………………………………………………………………….. ۷۵

فصل چهارم – تجزیه و تحلیل داده ها

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………. ۷۶

روش تجزیه و تحلیل داده ها………………………………………………………………………….. ۷۶

فرضیه های تحقیق ………………………………………………………………………………………. ۷۷

نتایج آزمون فرضیه ……………………………………………………………………………………… ۷۹

فصل پنجم –  نتیجه گیری و پیشنهادات …………………………………………………………… ۹۳

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………. ۹۳

پیشنهادات تحقیق ……………………………………………………………………………………….. ۹۴

سایر پیشنهادات …………………………………………………………………………………………. ۹۶

فهرست منابع فارسی

۱-    بلکویی، احمد ریاحی (۱۳۸۱)؛ « تئوری حسابداری»، ترجمه علی پارسائیان، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی-  فصل دوازدهم .

۲-    بابائیان ـ علی، «بررسی تحلیلی ارتباط بین تغییرات اقلام ترازنامه با تغییرات بازده سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران» پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری، دانشگاه شهید بهشتی تهران، ۱۳۷۹٫

۳-    ثقفی ـ علی، «مبانی نظری استانداردهای حسابداری برای واحدهای انتفاعی» فصلنامه بررسی حسابداری شماره ۱، تابستان ۷۱٫

۴-    جهانخانی ـ علی و پارسائیان ـ علی، «مدیریت سرمایه‌گذاری و ارزیابی اوراق بهادار» انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، ۱۳۷۴٫

۵-    جهانخانی ـ علی و عبدالله زاده ـ فرهاد، «نقدی بر چگونگی قیمت‌گذاری سهام در بورس اوراق بهادار تهران»، تحقیقات مالی، شماره ۱٫

۶-     جهانخانی ـ علی، حدادی ـ مهدی، «بررسی نحوه تصمیم‌گیری خریداران سهام عادی در بورس اوراق بهادار تهران»، مجموعه مقالات نخستین سمینار مدیریت مالی ایران، دانشکده علوم اداری، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۷۵٫

۷-    حسامی ـ علی، «بررسی تحلیلی ارتباط بین سود حساباری و بازده سهام در شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده علوم اداری، دانشگاه شهید بهشتی، ۱۳۷۸٫

دانلود فایل